daminhthanhtam.org
Chuyển dịch: Nt. Teresa Ngọc Lễ, O.P
Trong buổi Tiếp kiến Chung hôm thứ Tư 19/8/2020 tại Thư Viện Dinh Tông Tòa, Đức Thánh Cha Phanxicô mời gọi chúng ta chữa khỏi “vi-rút” của bất công xã hội, bất bình đẳng về cơ hội, của việc bị gạt ra ngoài lề xã hội và sự thiếu bảo vệ đối với những người yếu thế nhất.
Đây là bài giáo lý thứ ba trong chuỗi bài Giáo Lý “CHỮA LÀNH THẾ GIỚI” của Đức Thánh Cha Phanxicô bắt đầu từ 7/8/2020
Anh chị em thân mến,
Đại dịch đã phơi bày tình cảnh bi đát của người nghèo và sự bất bình đẳng lớn đang thống trị trong thế giới. Và con vi-rút, trong khi nó chẳng phân biệt giữa con người với nhau, thì chúng ta lại tìm thấy trên con đường tàn phá của nó, xuất hiện những bất bình đẳng và phân biệt đối xử mạnh mẽ. Và sự tàn phá này đã trầm trọng thêm nữa.
Vì thế, phản ứng đối phó với đại dịch là loại phản ứng kép. Một mặt, chủ yếu là tìm phương thức chữa trị con vi-rút nhỏ bé nhưng kinh khủng, loại vi-rút đã làm cho toàn thế giới phải quỳ gối. Mặt khác, chúng ta cũng phải chữa trị một loại vi-rút lớn hơn, đó là sự bất công xã hội, là sự bất bình đẳng về cơ hội, bị gạt ra bên lề, và thiếu sự bảo vệ đối với những người yếu đuối nhất. Trong phản ứng kép này cho sự chữa lành có đó một sự lựa chọn, mà theo Tin Mừng, không thể bị thiếu: đó là lựa chọn ưu tiên đối với người nghèo (x. Tông huấn Niềm vui Tin Mừng- Evangelii Gaudium, s. 195). Và đây không phải là một lựa chọn mang tính chính trị, cũng chẳng phải là một lựa chọn ý thức hệ, hay một lựa chọn theo đảng phái…không. Lựa chọn ưu tiên dành cho người nghèo nằm ở trọng tâm của Tin Mừng. Và người đầu tiên thực hiện điều này là Đức Giêsu; mà ngay từ đầu buổi tiếp kiến chung, chúng ta đã nghe từ Thư Côrintô. Đức Giêsu, vốn dĩ giàu có, nhưng đã trở nên nghèo để chúng ta trở nên giàu có. Ngài làm cho chính mình trở thành một với chúng ta và vì lý do này, ở trọng tâm Tin Mừng, ngay ở trọng tâm của lời loan báo của Đức Giêsu, có sự lựa chọn này.
Chính Đức Giêsu Kitô, Đấng là Thiên Chúa, đã hạ mình để giống như con người; và Ngài đã không chọn một cuộc sống với những đặc ân, nhưng chọn lựa để sống như một người tôi tớ (x. Pl 2, 6-7). Đức Giêsu Kitô đã tự hủy để trở nên người tôi tớ. Ngài đã sinh ra trong một gia đình khiêm hạ và làm việc như một người làm nghề thủ công (x. Mt 5,3; Lc 6, 20; Niềm vui Tin Mừng-NVTM- s. 197). Ngài ở giữa những người đau ốm, người nghèo, người bị loại trừ và cho họ thấy tình yêu nhân hậu của Thiên Chúa (x. GLCG, s. 2444). Và nhiều lần Ngài đã bị coi như một người nhơ uế vì Ngài đã đi đến với những bệnh nhân, người phong hủi… bởi theo luật của thời đó, khi tiếp xúc với những người đau bệnh, con người ta trở nên nhơ uế. Và Đức Giêsu đã đón lấy những nguy hiểm, rủi ro để gần gũi với những người nghèo.
Vì thế, những người theo Đức Giêsu nhận ra chính họ nhờ bởi sự gần gũi của mình với người nghèo, với những người bé nhỏ, những người đau bệnh và những người bị cầm tù, những người bị loại trừ và những người bị lãng quên, những người đói ăn và trần truồng (x. Mt 25, 31-36; GLCG,s. 2443). Chúng ta có thể đọc thấy tiêu chí nổi tiếng này khi mà tất cả chúng ta bị xét xử, tất cả chúng ta bị xét xử. Đó là những lời phán xử trong Tin Mừng Matheu chương 25. Đây là tiêu chuẩn chính yếu của tính xác thực Kitô giáo (x. Gl 2,10; NVTM, s. 195). Một số người lầm tưởng nghĩ rằng tình yêu thương ưu ái đối với người nghèo là nhiệm vụ của một số người, nhưng thực ra đó là sứ mạng của Giáo Hội như là một toàn thể, như Thánh Gioan Phaolo II đã nói (x. Thánh Gioan Phaolo II, Thông điệp Sollicitudo rei socialis, Quan Tâm Đến Vấn Đề Xã Hội, s. 42) Mỗi cá nhân và mỗi cộng đồng Kitô hữu được kêu gọi trở thành một dụng cụ của Thiên Chúa cho việc giải phóng và thăng tiến người nghèo “ (NVTM, s.187)
Đức tin, đức cậy và đức mến nhất thiết đẩy chúng ta hướng đến sự ưu tiên này dành cho những người cần đến nhất[1], đi xa hơn sự hỗ trợ cần thiết (NVTM, s.198). Thực vậy, nó ngụ ý đi cùng với nhau, đặt để bản thân chúng ta được truyền giảng Tin mừng nhờ họ, những người biết đến đau khổ của Đức Kitô rõ ràng, đặt để chúng ta bị “lây nhiễm” nhờ trải nghiệm ơn cứu độ của họ, nhờ bởi sự khôn ngoan của họ và sự sáng tạo của họ (x. NVTM). Chia sẻ với người nghèo nghĩa là cùng làm cho nhau trở nên giàu có. Và, nếu như có những cơ chế, cấu trúc xã hội không lành mạnh ngăn cản người nghèo mơ về tương lai, thì chúng ta phải cùng nhau chữa lành họ, thay đổi cuộc sống của họ (x. sđd, 195)
Và chúng ta được dẫn tới điều này nhờ bởi tình yêu của Đức Kitô, Đấng đã yêu chúng ta đến tận cùng (x. Ga 13,1), và vươn ra đến những vùng ngoại biên, những ranh giới bên lề xã hội, những biên giới hiện sinh. Đưa những vùng ngoại biên vào trung tâm nghĩa là tập trung cuộc sống của chúng ta vào Đức Kitô, Đấng “đã trở nên nghèo” vì chúng ta, để làm cho chúng ta trở nên giàu có “nhờ sự nghèo khó của Ngài” (2Cr 8,9)[2], như chúng ta đã nghe.
Tất cả chúng ta đều lo lắng về chuỗi hậu quả xã hội từ đại dịch. Tất cả chúng ta. Nhiều người muốn quay trở lại những hoạt động bình thường và tiếp tục các hoạt động kinh tế. Chắc chắn là mong muốn, nhưng “sự bình thường” này không nên bao gồm những bất công xã hội và sự suy thoái môi trường. Đại dịch là một sự khủng hoảng, và chúng ta không thoát ra khỏi sự khủng hoảng giống như khủng hoảng trước đây: chúng ta có thể thoát ra nó tốt hơn, hay chúng ta thoát ra khỏi khủng hoảng cách tồi tệ hơn. Chúng ta phải thoát ra khỏi khủng hoảng này cách tốt hơn, để chống lại bất công xã hội và sự nguy hại về môi trường. Ngày hôm nay, chúng ta có cơ hội để xây dựng những điều khác biệt. Ví dụ như, chúng ta có thể nuôi dưỡng một nền kinh tế phát triển toàn diện cho người nghèo, chứ không phải là cung cấp sự viện trợ. Bằng cách này, tôi không có ý lên án sự hỗ trợ: viện trợ là quan trọng. Tôi đang suy nghĩ đến lĩnh vực tình nguyện, đó là một trong những cơ cấu tốt nhất của Giáo Hội Ý. Vâng, viện trợ làm điều này, nhưng chúng ta phải đi xa hơn để giải quyết những vấn đề mà nó dẫn chúng ta đến việc cung cấp viện trợ. Một nền kinh tế không sử dụng các biện pháp khắc phục mà thực tế của nó là đầu độc xã hội, ví dụ như là những lợi nhận không liên quan đến việc tạo ra các công việc có phẩm cách (x. NVTM, s. 204). Loại lợi nhuận này được tách ra khỏi nền kinh tế thực, vốn sẽ đem lại những lợi ích cho người dân (x. Thông điệp Chăm sóc Ngôi nhà chung- Laudato Sí- LS, s.109), và ngoài ra, đôi khi là sự thờ ơ với nguy hại gây ra cho ngôi nhà chung của chúng ta. Sự lựa chọn ưu tiên dành cho người nghèo, nhu cầu xã hội mang tính đạo đức này xuất phát từ tình yêu của Thiên Chúa (x. LS, số 158) thúc đẩy chúng ta hình thành và thiết kế một nền kinh tế mà nơi đó, mọi người, đặc biệt là những người nghèo nhất được đặt ở trọng tâm của nền kinh tế. Và lựa chọn này cũng khuyến khích chúng ta thiết lập kế hoạch điều trị vi-rút dành cho những người cần nhất. Sẽ thật đáng buồn, nếu như vắc-xin cho Covid-19, chủ yếu chỉ dành cho những người giàu nhất! Thật đáng buồn, nếu loại vắc-xin này trở thành tài sản của quốc gia này hoặc quốc gia kia, thay vì là phổ biến và dành cho tất cả mọi người. Và nó là một vụ bê bối mà tất cả sự hỗ trợ kinh tế mà chúng ta đang quan sát – hầu hết là bằng tiền công quỹ- đều tập trung để giải cứu những ngành công nghiệp mà nó chẳng đóng góp gì bao gồm những người bị loại trừ, thăng tiến những người nhỏ bé nhất, cho lợi ích chung hay chăm sóc công trình tạo dựng (sđd). Có những tiêu chí cho việc chọn lựa mà các ngành công nghiệp nên được trợ giúp: những ngành góp phần bao gồm cho người bị loại trừ, thăng tiến cho những người rốt cùng nhất trong xã hội, cho lợi ích chung và chăm sóc công trình tạo dựng. Đó là bốn tiêu chí cho việc chọn lựa của các ngành công nghiệp.
Nếu vi-rút lại bùng phát mạnh mẽ trong một thế giới bất công với người nghèo và người bị tổn thương, thì khi đó, chúng ta phải thay đổi thế giới này. Hãy theo mẫu gương của Đức Giêsu, vị lương y của tình yêu thánh thiện vẹn toàn, vị lương y của thể xác, xã hội và tâm linh ( x. Ga 5,6-9) - giống như hoạt động cứu chữa của Đức Giêsu, ngay lúc này, chúng ta phải hành động để cứu chữa đại dịch đang gây ra bởi con vi-rút nhỏ bé, vô hình và chữa lành những ai đang bị đau thương bởi những bất công xã hội to lớn và hữu hình gây ra. Tôi đề nghị rằng, điều này được thực hiện bởi tình yêu của Thiên Chúa, bằng cách đặt những vùng ngoại biên vào trọng tâm và những người cuối nhất lên thành hàng đầu. Đừng quên tiêu chí mà chúng ta sẽ bị phán xét ở Matheu chương 25. Chúng ta hãy đặt tiêu chí vào trong thực hành trong việc việc phục hồi cuộc sống từ đại dịch. Và bắt đầu từ tình yêu cụ thể - như Tin Mừng nói, ở đây- được neo giữ trong hy vọng và đặt nền trong niềm tin, một thế giới được chữa lành sẽ là có thể.
Hoặc ngược lại, chúng ta sẽ ra khỏi đại dịch tệ hại hơn. Cầu xin Chúa giúp chúng ta và ban cho chúng ta sức mạnh để thoát khỏi đại dịch cách tốt hơn, đáp lại những nhu cầu của thế giới hôm nay. Xin cám ơn mọi người.
